Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen (Janet Yellen) gần đây đã cảnh báo Quốc hội rằng nếu Quốc hội không tăng hoặc đình chỉ trần nợ, Hoa Kỳ dự kiến sẽ đạt trần nợ sớm nhất là vào ngày 01/06 tới đây. Khi cuộc khủng hoảng nợ gia tăng, các vấn đề kinh tế của Hoa Kỳ một lần nữa thu hút sự chú ý của nhà đầu tư toàn cầu. Nếu Quốc hội Hoa Kỳ không hành động kịp thời về trần nợ, chính phủ sẽ sớm cạn kiệt tiền mặt và không thể đáp ứng các nghĩa vụ tài chính của mình, dẫn đến sụp đổ kinh tế và gây nguy hiểm cho sự ổn định tài chính toàn cầu.
Cuộc khủng hoảng trần nợ của Hoa Kỳ rất quan trọng đối với nền kinh tế toàn cầu, do đó đã thu hút sự chú ý lớn từ các nhà đầu tư và chuyên gia tài chính. Vấn đề trần nợ hiện đang đi vào bế tắc do hai đảng trong Quốc hội Mỹ đang chia rẽ về vấn đề này. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết về cuộc khủng hoảng nợ của Hoa Kỳ vào năm 2023, cũng như tác động của việc vỡ nợ đối với sự ổn định kinh tế toàn cầu và phản ứng dây chuyền của thị trường tài chính.
Vì sao trần nợ công của Mỹ khủng hoảng?
Chúng ta hãy cùng tìm hiểu quá trình mà Hoa Kỳ từng bước đi đến tình trạng tiến thoái lưỡng nan về nợ nần như ngày nay?
Kể từ năm 2000, chính phủ Hoa Kỳ đã nhiều lần tăng giới hạn nợ theo luật định, với tổng số tiền lên tới 25 nghìn tỷ USD. Tuy nhiên, vào ngày 19 tháng 1 năm 2023, chính phủ liên bang Hoa Kỳ một lần nữa chạm trần nợ theo luật định, lên tới khoản nợ 31,4 nghìn tỷ đô la. Kho bạc Hoa Kỳ ngay lập tức thực hiện “các biện pháp đặc biệt” để đình chỉ phát hành trái phiếu để tránh vỡ nợ.
Về vấn đề trần nợ, Đảng Cộng hòa đề xuất khi nâng trần nợ thì chính quyền liên bang phải cắt giảm chi tiêu, trong khi Đảng Dân chủ cho rằng việc nâng trần không được kèm thêm điều kiện nào. Sau nhiều tháng thảo luận sôi nổi, đã có rất ít tiến triển về sự chia rẽ giữa các đảng phái đối với cuộc khủng hoảng nợ ở Hoa Kỳ.
Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Janet Yellen cảnh báo rằng chính phủ có thể không đáp ứng các nghĩa vụ tài khóa sớm nhất là vào ngày 1 tháng 6 nếu Quốc hội không tăng trần nợ. Yellen kêu gọi Quốc hội hành động nhanh chóng để ngăn chặn vỡ nợ. Về vấn đề này, Joe Biden và các nhà lãnh đạo của cả hai bên đã tổ chức các cuộc đàm phán trong tuần này để thảo luận về các giải pháp cho cuộc khủng hoảng cấp bách này. Hiện tại, hai bên vẫn kiên định với quan điểm của mình và đàm phán về trần nợ đã đi vào bế tắc.
Wendy Edelberg và Louise Sheiner, nghiên cứu sinh cao cấp tại Viện Brookings, cho rằng nếu sự bế tắc tại Quốc hội về trần nợ vẫn tiếp tục, thì nền kinh tế Mỹ có thể bị “thiệt hại đáng kể”. Đồng thời, nước Mỹ cũng đang phải đối mặt với tình trạng lạm phát cao và khủng hoảng ngân hàng, khiến tình hình kinh tế của nước này càng thêm trầm trọng.
Edelberg và Scherner cảnh báo, nếu vỡ nợ xảy ra, nó có thể gây ra phản ứng dây chuyền dẫn đến suy thoái nghiêm trọng.
Nếu Mỹ vỡ nợ sẽ ảnh hưởng thế nào đến nền kinh tế?
Cuộc khủng hoảng trần nợ của Hoa Kỳ đã dẫn đến sự gia tăng đột biến các hợp đồng hoán đổi nợ xấu (CDS), với CDS kỳ hạn 6 tháng và 1 năm đạt mức cao kỷ lục. Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 3 tháng cũng tăng lên mức cao nhất kể từ tháng 2 năm 2001, khiến thị trường lo ngại về chính sách tiền tệ tiếp theo của Cục Dự trữ Liên bang.
Cuộc khủng hoảng trần nợ sẽ dẫn đến tình trạng hỗn loạn trên thị trường tài chính, thứ nhất, trái phiếu Mỹ có thể được bán ra, dẫn đến lợi suất trái phiếu Mỹ tăng đột biến, trong khi chứng khoán Mỹ và các tài sản tài chính khác sẽ đối mặt với rủi ro giảm giá. Điều này có thể dẫn đến suy thoái, tác động tiêu cực đến người tiêu dùng và nhà đầu tư, đồng thời làm suy yếu niềm tin kinh doanh, dẫn đến sa thải hàng loạt và tỷ lệ thất nghiệp cao hơn. Ngoài ra, theo Viện Brookings, nếu lợi suất trái phiếu của Hoa Kỳ tăng cao và làm tăng gánh nặng trả nợ của chính phủ, điều này sẽ dẫn đến chi phí vay của chính phủ liên bang tăng lên tới 750 tỷ USD trong 10 năm tới.
Vì vậy, nếu cuộc khủng hoảng nợ gia tăng, Cục Dự trữ Liên bang có thể buộc phải chuyển sang ôn hòa khi hoạch định chính sách tiền tệ, không những không tăng lãi suất trong tháng 6 mà thậm chí có thể cắt giảm lãi suất trong nửa cuối năm nay để xoa dịu tình hình . Sau quyết định lãi suất của Fed vào ngày 3 tháng 5, thị trường tin rằng xác suất không tăng lãi suất trong tháng 6 đã tăng lên 89,3% và thậm chí tăng lên 91,5% vào ngày 5 tháng 5. Thị trường cũng kỳ vọng xác suất cắt giảm lãi suất vào tháng 9 cao tới 51,4% và lãi suất cuối kỳ dự kiến sẽ giảm trong khoảng 4,75% đến 5,00%.
Mỹ vỡ nợ có phải là mối đe dọa đối với nền kinh tế toàn cầu?
Các nhà kinh tế đã cảnh báo rằng nguy cơ tiềm ẩn của việc Mỹ vỡ nợ sẽ tiếp tục gây nguy hiểm cho sự phát triển toàn cầu trong bối cảnh tăng trưởng toàn cầu đang rất chậm.
Tạp chí Phố Wall cũng báo cáo rằng nếu các nhà đầu tư mua chứng khoán đặt câu hỏi về khả năng trả nợ của chính phủ Hoa Kỳ, thì có thể có những hậu quả kinh tế và tài chính tiêu cực nghiêm trọng trên toàn thế giới.
Ngoài ra, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Yellen hồi tháng 1 cũng cảnh báo rằng việc vỡ nợ có thể tác động rộng lớn đến nền kinh tế toàn cầu. Các nhà bình luận như Stanley Druckenmiller từ lâu đã chỉ trích chính phủ Hoa Kỳ chi tiêu vô trách nhiệm, kêu gọi các biện pháp khẩn cấp để kiềm chế nợ nần chồng chất.
Trong khi đó, Maya MacGuineas, chủ tịch Ủy ban Ngân sách Liên bang có trách nhiệm, lưu ý rằng các nhà hoạch định chính sách vẫn chưa đưa ra bất kỳ kế hoạch nào để đối phó với sự phá sản sắp xảy ra của Medicare và An sinh xã hội, một cuộc khủng hoảng mà chúng ta chỉ còn vài năm nữa.
Thị trường đã phản ứng thế nào với cuộc khủng hoảng nợ?
Cuộc khủng hoảng vỡ nợ gần đây nhất xảy ra vào năm 2011, khi Quốc hội nâng trần nợ chỉ hai ngày trước thời hạn. Ngay sau đó, Standard & Poor’s đã hạ xếp hạng tín dụng của Mỹ từ AAA xuống AA+, rổ tài sản rủi ro bị ảnh hưởng, chứng khoán giảm, đồng đô la bị bán tháo và chênh lệch tín dụng mở rộng. Lợi suất trái phiếu của Hoa Kỳ tăng mạnh trở lại khi các sự kiện như cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu bù đắp cho tâm lý thị trường vào thời điểm đó.
Ngoại trừ cuộc khủng hoảng năm 2011, hầu hết các phản ứng của thị trường trong các sự kiện gần đây đều liên quan đến các điều kiện kinh tế và thị trường phổ biến vào thời điểm đó, và bất kỳ biến động nào do trần nợ đều tồn tại trong thời gian ngắn.
Xu hướng của các sản phẩm tài chính trong cuộc khủng hoảng nợ là gì?
Trái phiếu Mỹ: Lợi suất trái phiếu kho bạc ngắn hạn tăng cao
Khi Hoa Kỳ tiến gần đến trần nợ, các tài sản tài chính sẽ phản ánh tâm lý nhà đầu tư, đặc biệt là trái phiếu Hoa Kỳ. Trong cuộc khủng hoảng trần nợ trước đó, trái phiếu chính phủ ngắn hạn đã sụt giảm và lợi suất tăng vọt, nhưng trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ kỳ hạn 10 năm vẫn khá ổn định và là một lựa chọn đầu tư tương đối an toàn.
Mặc dù chính phủ Hoa Kỳ đã nhiều lần áp sát trần nợ, rủi ro vỡ nợ tín dụng tăng cao và xếp hạng tín dụng bị hạ bậc, nhưng thực tế không có vụ vỡ nợ nào xảy ra. Tuy nhiên, lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 3 tháng hiện đang ở mức cao nhất kể từ tháng 2 năm 2001. Các nhà phân tích dự đoán rằng nợ ngắn hạn của Mỹ sẽ tiếp tục đối mặt với áp lực bán ra trước khi vấn đề trần nợ được giải quyết.
Chứng khoán Mỹ: Chuẩn bị cho xu hướng giảm giá dài hạn
Theo kinh nghiệm trong quá khứ, chứng khoán Mỹ sẽ giảm mạnh trong tháng trước thời hạn, do các nhà đầu tư lo ngại vỡ nợ và bán tài sản rủi ro, trong khi chỉ số biến động sẽ tăng nhanh. Các cổ phiếu thường ổn định khi hóa đơn tăng hoặc đình chỉ trần nợ được thông qua.
Mặc dù chứng khoán Mỹ dao động trong biên độ hẹp kể từ cuối tháng 3, nhưng chúng vẫn được dự báo sẽ giảm do lo ngại về khủng hoảng nợ lan rộng. Nếu vậy, các nhà đầu tư có thể tận dụng cơ hội để mua khi giá giảm và cân nhắc nắm giữ lâu dài cho đến khi khủng hoảng được giải quyết.
Đô la Mỹ: Xu hướng giảm không phanh
Hướng đi ngắn hạn của đồng USD phụ thuộc phần lớn vào cách chính phủ Mỹ xử lý vấn đề trần nợ. Nhìn lại ba cuộc khủng hoảng trần nợ năm 2011, 2013 và 2021, kể từ khi Bộ Tài chính Mỹ bắt đầu đưa ra những cảnh báo về vấn đề trần nợ và thực hiện các “biện pháp bất thường”, cuối cùng là thông qua dự luật sửa đổi trần nợ, xu hướng đồng đô la có xu hướng bước vào một chu kỳ xu hướng giảm.
Chỉ số đô la Mỹ đã có xu hướng giảm kể từ quý IV năm ngoái. Thị trường hiện tại vẫn đang giảm giá đối với đồng đô la. Cuộc khủng hoảng tín dụng của Mỹ do trần nợ gây ra là một trong những lý do, trong khi ba lý do khác bao gồm đồng đô la Mỹ chưa phản ánh đầy đủ sự thay đổi chính sách dự kiến của Fed; vai trò trú ẩn an toàn của đồng đô la Mỹ trong thời kỳ dịch bệnh đã biến mất với sự kết thúc của dịch bệnh.
Các nhà đầu tư đối phó với cuộc khủng hoảng trần nợ như thế nào?
Cuộc khủng hoảng vỡ nợ của Hoa Kỳ vào năm 2023 là mối quan tâm lớn, liên quan đến sự phát triển dài hạn của Hoa Kỳ và nền kinh tế toàn cầu. Thị trường đang theo dõi chặt chẽ các cuộc đàm phán trần nợ. Ngày nay, trái phiếu Mỹ ngắn hạn đã giảm nhanh chóng và lợi suất trái phiếu Mỹ kỳ hạn 3 tháng tăng mạnh. Nợ ngắn hạn của Hoa Kỳ dự kiến sẽ vẫn chịu áp lực cho đến khi cuộc khủng hoảng nợ được thiết lập vững chắc. Ngoài ra, thị trường đang đối mặt với thực tế đồng bạc xanh đang giảm giá rất mạnh theo kiểu “tụt dốc không phanh” những ngày vừa qua.
Các nhà đầu tư đang rất lo ngại về tác động của trần nợ đối với xu hướng của các sản phẩm tài chính. Các nhà đầu tư nên theo sát tình hình và xem xét tác động tiềm năng của nó đối với danh mục đầu tư trước khi thực hiện kế hoạch cuối cùng.
Nguồn: Kênh Ngoại Hối
(7)
